एजेन्सी: जाडोको मौसम लागिसकेको छ । रुघाखोकी लागेर मान्छेको बिजोक हुन्छ योबेलामा । टिस्यु पेपर लिएर हाँच्छ्यु र ख्वाकख्वाक गर्ने मान्छे तपाईं वरिपरि बग्रेल्ती भेटिन्छन् । यस्तोमा तपाईंलाई पनि रुघा सर्ने सम्भावना भइदिन्छ ।
रुघा लागेर नाकै बन्द भई मुखबाट सास लिनुपर्ने स्थिति आइदिन सक्छ । अझ रातमा रुघा लाग्यो भने त मीठा सपना आउनुको साटो दुःस्वप्न आइदिन्छ । सजिलो गरी सास फेर्नका लागि तपाईं यता र उता कोल्टे फेरिरहनुपर्ने हुन्छ । तर यहाँ दिइएका दुईवटा टिप्स फलो गर्नुभयो भने बन्द नाक खुल्छ ।
१ जिभ्रो र अक्युप्रेसर
च्यापुमा लगेर जिभ्रोको टुप्पो केही सेकेन्डका लागि थिचिरहनुस् । त्यसपछि बिस्तारै जिभ्रोलाई सहज बनाउनुस् । फेरि फेरि त्यही अभ्यास गरिरहनुस् ।
यही बेलामा चोरी औंला र माझी औंलाले निधारमा आँखीभौंको बीच भागमा एक सेकेन्डका लागि थिच्नुस् अनि रोकिनुस् । फेरि फेरि यो क्रिया दोहो-याउनुस् ।
यी दुवै अभ्यास एकैचोटि गर्नुस् । पच्चीस सेकेन्डसम्म यो क्रिया दोहो-याइरहनुभयो भने बन्द नाक खुल्छ ।
२ सास रोक्नुस्
गहिरो सास लिनुस् । त्यसपछि टाउको पछिल्तिर झुकाउनुस् र चोरी औंला र बुढी औंलाले थिच्नुस् । सम्भव भएसम्म यसरी नाक थुनेर उभिनुस् । साह्रै गाह्रो भएपछि मात्र औंला हटाउनुस् ।
यो प्रक्रिया नाक नखुलुन्जेलसम्म दोहो-याउनुस् । राति सुत्नुअघि यी अभ्यास गर्नुभयो भने आनन्दपूर्वक सुत्न सक्नुहुन्छ अनि रातभरिमा ठीक पनि हुनुहुन्छ ।
बालबालिकामा असर
.दीर्घ रूपमा रुघा तथा पिनासबाट पीडित भएका कलिला बालबालिकाको पढाइलेखाइ नै प्रभावित हुन्छ ।
.रुघा लागेमा बालबालिकाको मन एकाग्र हँदैन, पढेको विषय याद पनि रहँदैन ।
.यस्ता बालबालिकाको उचित उपचार आवश्यक हुन्छ । आधुनिक मेडिकल विज्ञानमा रुघाको कुनै औषधि छैन ।
.रुघा लागेको बेलामा ६, ७ दिन कठिनपूर्ण हुन्छ ।
.रुघा लागेमा मानिस डिस्पेन्सरीमा गएर एन्टिकोल्ड तथा एन्टिबायोटिक खान्छन् ।
.एन्टिबायोटिकले रुघाका भाइरसलाई कुनै असर गर्दैन ।
रुघाको उपचार
.रुघाको लक्षण देखिनासाथ तातो पानी सेवन गर्ने ।
.बिहान बेलुकी मनतातो पानीमा खुट्टा डुबाएर ५, १० मिनेट राख्ने ।
.सुत्ने बेलामा पैतलामा तोरीको तेलले मालिस गर्ने ।
.अदुवाको रस आधा चम्चा, तुलसी पत्रको रस आधा चम्चा र एक चम्मा महसँग मिसाएर दिनको तीन पटक सेवन गर्ने ।
.अदुवा र बेसार हालेर पकाएको पानीले बिहान, दिउँसो र बेलुकी दिनको तीन पटक कुल्ला गर्ने ।
.एक हातको बूढीऔंलाले अर्को हातका सबै औंलाको टुप्पोलाई दसपटक पालैपालो अँठ्याउने छोड्ने गरेर अक्युप्रेसर उपचार गर्ने ।
. दुवै आँखा बन्द गर्ने र नाकद्वारा तीन पटक लामो र गहिरो सास लिने र मुखबाट बिस्तारै बाहिर फ्याक्ने ।
.गहन आरामको अनुभव गर्ने । कल्पना गर्ने कि वरिपरिको वातावरण शान्त, मनोरम र घमाइलो छ । सूर्यको चम्किलो किरणले न्यानो महसुस भएको छ ।
के नगर्ने
. बैगुन, गाँजर, लौका, फर्सी, आलु, दही, अचार, चिसो, अमिलो तथा गुलियोे पदार्थहरू सेवन नगर्ने ।
.चिसो, धुवाँ र धुलोबाट बच्ने ।
.तातोपानी प्रयोग गर्ने ।
.नुहाउनु परेमा तोरी वा तिलको तेलले सम्पूर्ण शरीर मालिस गर्ने र मनतातो पानीले नुहाउने ।
.सफा, सुकिलो र जाडोमा न्यानो कपडा लगाउने ।
रुघाको रोकथाम
.रुघाबाट बच्न रुघा लागेका व्यक्तिको नजिक वा मुखामुख हुने गरी बस्नु हुँदैन ।
.बस्नै परे मुख र नाक छोप्ने मास्क लगाउनु ठीक हुन्छ ।
.रुघा संक्रमित व्यक्तिले प्रयोग गर्ने सरसामान र लुगा प्रयोग गर्नु हुँदैन ।
.अमला, कागतीजस्ता भिटामिन सी भएका र मौसमी फलफूलको प्रयोगले शरीरमा भिटामिन सीको आपूर्ति हुनसक्छ ।
. भिटामिन सीले शरीरको रोगसँग लड्ने शक्ति बढाउँछ ।
दिनहुँ वा हप्ताको एकपटक जलनेती क्रिया गर्ने तथा दिनहुँ पाँच मिनेट अनुलोम विलोम प्राणायाम गर्ने हो भने रुघाखोकी लाग्ने, पिनास पर्ने, आँखा दुख्ने तथा कमजोर हुने, टाउको भारी हुने आदि समस्या नै आउँदैन ।
